Skip to main content
Villa Theresiana - Boslaan 8

Chaotische tijden

20 maart 2023

De overgang naar zomertijd en weer terug veroorzaakt bij veel mensen wat ongemak of soms verwarring. Maar dat is over het algemeen snel voorbij. Dit alles valt in het niet bij de chaotische tijden in het verleden. Er waren ingewikkelde tijdtabellen voor bijvoorbeeld trekschuiten, diligences en postkoetsen. De belangrijkste steden lieten hun eigen meridiaan de zonnetijd bepalen. Als daar de zonnewijzer de hoogste stand aanwees was het twaalf uur. Amsterdam koos als handelsstad in 1832 voor een 'middelbare tijd'. Sommige steden sloten zich daarbij aan , maar andere hielden vast aan de plaatselijke zonnetijd, zo ook de Gooise gemeenten.

Met de komst van de telegraaf en de spoorwegen werd eenheid van tijd een noodzaak. Deze diensten kozen omstreeks 1860 de Amsterdamsche tijd. Toen Engeland in 1880 de Greenwich Meantime invoerde namen Frankrijk en België die over, maar Nederland hield vast aan de Amsterdamsche tijd. De verwarring werd compleet toen de Nederlandse spoorwegmaatschappijen i.v.m internationale verbindingen in 1892 overgingen op Greenwich-tijd, ofwel West-Europese tijd. Vanaf dat jaar waren er in Nederland drie soorten tijd: 1. de tijdsaanduiding van spoorwegen, post e.d, 2. de Amsterdamsche tijd en 3. de lokale zonnetijd in sommige steden en dorpen die ook werd gebruikt  voor de stoomtramlijnen. De voor het Gooi zo belangrijke spoorwegen voerden dan wel de Greenwich-tijd in maar niet alle Gooise gemeenten deden daar aan mee en daardoor onstond verwarring over de aankomst- en vertrektijden van de tramlijnen. 

Voor Bussumse boeren gold in 1892 'de meridiaan van de Melkstraat'. Ze passeerden tijdens het weide-seizoen twee keer per dag de Melkstraat om hun vee op de Hilversumse meent te melken. Op de heenweg zetten ze hun horloge 20 minuten achteruit en op de terugweg weer 20 minuten vooruit.

Zomertijd om energie te besparen werd voor het eerst ingevoerd in 1916 tijdens de Eerste wereldoorlog. De perikelen daarna vormen een apart verhaal. Hier een leuk artikel voor wie dit allemaal niet genoeg is.