Contactblad Historische Kring Bussum jaargang 10 nummer 2 (september 1994) pag. 55-76
Bussumse kerkgeschiedenis, deel II
De later ontstane parochies
Wil van Berkel & Martin Heyne
Klik hier voor de pdf-versie van dit artikel
De illustraties zijn aanklikbaar voor vergroting.
Deel I: Contactblad Historische Kring Bussum, jaargang 10, nr. 1 (april 1994), pag. 16-30
Deel III: Contactblad Historische Kring Bussum, jaargang 10, nr. 3 (december 1994), pag. 100
Deel IV: Contactblad Historische Kring Bussum, jaargang 11, nr. 2 (november 1995), pag. 58-63
De R.K. Mariakerk.
In februari 1919 benoemde de bisschop van Utrecht de Arnhemse kapelaan G.J. van Schaik tot tweede pastoor van Bussum met de opdracht een eigen parochie te stichten. De Sint Vituskerk was te klein geworden voor alle gelovigen en aan de bevolkingsgroei zou voorlopig nog geen einde komen. Dus was een tweede parochie noodzakelijk geworden. De reeds jarenlange voor kerkebouw gereserveerde grond aan de Huizerweg tussen de Korte Singel en de Badhuislaan werd door de nieuwe pastoor als minder geschikt beoordeeld, zodat er aan de Brinklaan bij de Eslaan een nieuw perceel werd aangekocht. Ruim 2.000 parochianen kreeg pastoor Van Schaik mee van de Sint Vituskerk en op 14 juni 1920 kon de eerste steen voor de nieuwe kerk worden gelegd. De architecten ir. Jozeph en Pierre Cuypers hadden inmiddels een koepelkerk met centraalbouw ontworpen, die na een bouwperiode van anderhalf jaar reeds op 19 december 1921 feestelijk in gebruik kon worden genomen.
De kerk werd toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Altijddurende Bijstand, waarvan de Byzantijnse ikoon in mozaïek boven de hoofdingang staat afgebeeld. Wegens de lange en lastig te onthouden naam heette de kerk al gauw de Koepelkerk; en dat is zo gebleven. De bouwkosten waren echter nogal opgelopen. Het bouwterrein was gekocht en moest daarna worden opgehoogd omdat het lag in een voormalige zandafgraving. Bovendien was het een exclusief en dus duur ontwerp, waarvan de uitvoering veel vakmanschap van de aannemer en zijn mannen vereiste. Een pastorie kon er dan ook voorlopig niet af.
 |
|
Het mozaïek boven de hoofdingang. |
Omwille van het aflossen van het "gouden dak" op de kerk kwam mgr. Van de Wetering pas op 21 oktober 1924, dus bijna 3 jaar later, voor de consacratie van de kerk. De pastoor en zijn twee kapelaans woonden voorlopig in één van de drie huisjes, die als een blokje woningen vó6r de kerk langs de Brinklaan stonden en het kerkplein gedeeltelijk afsloten. Volgens de inwoners heeft de pastoor aan die vijf jaren in dat kleine, toch wel vochtige, woninkje reumatiek overgehouden.
In mei 1925 kwam de pastorie gereed. Een nieuw gebouw, groot genoeg om vier geestelijken met hun personeel een goed onderdak te bieden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog namen de pastoor en de kapelaan deel aan het verzet door in het kerkgebouw een voedsel- en wapendepot in te richten ten behoeve van de illegaliteit.
Na acht en twintig jaren ging pastoor Van Schaik in 1947 met emeritaat. Hij gad zijn parochie goed door de moeilijke oorlogsjaren heen geleid: Zijn taak werd overgenomen door J.H. Zuidberg, die weldra een vertrouwde figuur in het Bussumse straatbeeld zou worden zoals hij op zijn brommertje door de parochie reed op weg voor het afleggen van huisbezoeken. Ter gelegenheid van zijn 25-jarig priesterfeest in 1950, werden in de kerk wandschilderingen aangebracht. In de absis schilderde de Benedictijner broeder Francois Mes een voorstelling van Maria-Tenhemelopneming met daaronder de 12 apostelen. Boven de biechtstoelen kwamen afbeeldingen die respectievelijk de goede herder, de verloren zoon, Sint Petrus en Maria Magdalena voorstelden.
 |
|
Het hoofdaltaar in de kersttijd. |
Hoewel pastoor Zuidberg in 1970 met emeritaat ging, bleef hij beschikbaar voor de parochie. Dit hield hij tot kort voor zijn overlijden in 1987 vol. Met hem vertrok de laatste pastoor. De ontkerkelijking vanaf de jaren zestig had ook in Bussum sporen nagelaten; er kwamen minder priesters en drie parochies gingen samenwerken in één pastoresteam. Voorlopig werd dat vanuit de St. Vituskerk geleid door pastor W. Klück. Daarna onder diens opvolger, pastor P. de Reus.
Toen het besluit viel om de Vitus en de H. Hartkerk te sluiten, kreeg de Koepelkerk de funktie van centrumkerk en werd deze omgedoopt in Mariakerk; naast de ook nog funktionerende Sint Jozefkerk aan de Ceintuurbaan, op de hoek met de Laarderweg. De kostbaarheden uit de gesloten kerken verhuisden naar de Mariakerk, zoals de gebeeldhouwde kruiswegstatie uit de H. Hartkerk van de hand van Mari hdriessen. Sedert 1987 staat de Mariakerk op de provinciale monumentenlijst.
Pastoors van de O.L.Vr. (Maria)kerk
1919-1947 G.J. van Schaik
1947-1980 J.H. Zuidberg
1980-1986 Petrus Johannes de Reus
1987-heden A. Fritschy
Kapelaans
1919-1932 K.P.G.A. Swildens
1921-1924 H.J. Broere
1924-1925 K.J.A. Nieuwenhuijs
1931-1938 V.G.A. Pierik
1936-1945 J. Kroon
1939-1943 drs. Hunsfeld (rector Mariënburg)
1939-1956 A.M. Goossens
1943-1949 J.M.Ch. Kwanten
1943-1950 K.L. Reckers
1944-1945 H. Schlutken
1945-1949 W.J.A. Ruyters
1945-1950 H. Heyman
1947-1965 J. Bos
1954-1965 pater Van Lieshout S.M.A.
1965-1967 P.P. v.d. Aardweg
1966-1973 J. Schoot
1967-1969 G. van Vilsteren
1968-1973 pater Alb. Groll
1969-1973 D. Metz
1971-1983 J.M.S. van Dijk
1973-1979 pater F. Janssen Montfortaan
1977-1980 pater J. Beemster Mil1 Hill
Samenwerkende parochies
Teamleiders
1970-1980 pastoor W.J.J. Kluck
1980-1986 pastoor P.J. de Reus
1987-heden A. Fritschy
Teammedewerkers
1969-1973 drs. N. Rood
1972-1985 B.J. van Schie
1973-1979 pater F. Janssen
1973-1979 J.H.M. Feijen
1977-1984 N.H.A. de Gooijer
1979-1984 R.M. Mascini
1980-1983 J.M.S. van Dijk
1981-1987 A.J. Lalleman
1981-1992 A.A. van Kooten
1984-1990 H.G.J. Helsloot
1985-1986 zuster B. Tuin (stage)
1988-heden zuster B. Tuin (pastor)
1989-1990 zuster M.J.J. Nagelhout (stage)
1990-heden zuster M.J.J. Nagelhout (pastor)
Koordirigenten / organisten
1922-1924 L.Th. Hanou, dirigent en organist
1924-1931 A.G. van der Voort, dirigent
1924-1931 Th. van Dalen, organist
1931-1972 J. de Wit, dirigent en organist
1974-heden Jean Janssen, dirigent en organist
Zangkoren
1922-1978 A.M.D.G. (Ad Majorem Dei Gloria) (latijn)
1963-heden rouw- en trowkoor Con Amore (Zr. Vincentius) (begonnen in de H. Hartkerk)
1968-heden Bussums Jongerenkoor onder leiding van J. Janssen (eerder onder leiding van de heer Smit)
1968-1986 Jongerenkoor St. Vitus o.l.v. Pia ten Hage
1978-heden Vitus-H.Hart-Mariakoor (latijn) o.l.v. J. Janssen (tot 1991 o.l.v. J. van Stokkum) als Laetare (Vitus-H. Hart) vanaf 1974
1974-heden Eclesiakoor (Nederlands) o.l.v. J. Janssen
1986-heden Kinderkoor o.l.v. Mirjam Westgeest (tot 1991 o.l.v. Stefanie Hesler)
1991-heden Laetare-Jozefkoor o.l.v. J. Janssen
Kosters
1921-1942 hr. Bauland
1942-1982 hr. Kloosterman
1982-1988 P. van Eeden / C. Hageman
1986-heden vrijwilligers
Verenigingen
1934-1941 De Jonge Wacht (gebouw aan de Nieuwe Englaan)
1934-1941 De Jonge Werkman (gebouw Aloysiusschool)
1933-1967 Verkennersgroep mgr. Hamer (gebouw Aloysiusschool)
Bijzondere vieringen in de r.k. kerken in Bussum waren vooral kerstnachtmissen, 40-urengebed, de hoofdmis van Pasen, de missieweken, de kindheidsprocessies en in de Mariamaand mei en in oktober.
Scholenbouw
Een goede parochie behoorde haar eigen lagere scholen te hebben; zo ook de parochie van de Koepelkerk. Tegen de Bleekershoek werd aan de Vossiuslaan, naar een ontwerp van architect N. Rigter, een ajongensschool voor lager onderwijs gebouwd en op 2 september 1924 als St. Aloysiusschool in gebruik genomen. De eerste drie jaren was in het gebouw ook de parochiële kleuterschool ondergebracht. Aan deze school werd door lekenonderwijzers les gegeven. De naam werd in 1965 gewijzigd in John F. Kennedyschool, naar de in 1963 in Dallas vermoorde Amerikaanse president.
 |
|
St. Aloysiusschool / John F. Kennedyschool. |
In 1974 ging de school door samenvoeging op in de Koepelschool en het gebouw werd toen verlaten. Het gebouw huisvestte vervolgens de Vrije School Michaël, tot het in 1988 werd afgebroken en de plaats voor huizenbouw in gebruik werd genomen.
De kleuters verhuisden in 1927 naar de nieuw gebouwde St. Theresiaschool, die achter de kerk stond en die door zusters werd geleid. Deze kleuterschool is, omdat hij niet meer voldeed aan de eisen die aan het geven van onderwijs gesteld worden, in 1968 vervangen door nieuwbouw. Ook achter de Koepelkerk, maar onder een modernere naam. Dat was eerst "de Kleine Johannes" en later "Het Koepeltje" tot de integratie van het kleuter- en lager onderwijs in het basisonderwijs in 1987.
 |
|
De kleuterschool Het Koepeltje, Brinklaan 40,
|
Voor dezelfde zusters bouwde de parochie tegenover de pastorie, als afronding van het kerkplein, een meis jeischool, ook naar een ontwerp van N. Rigter. In september 1928 werd de school als St. Agnesschool &opend. Geleidelijk werden de zusters door lekenleerkrachten vervangen. Na de Tweede Wereldoorlog voldeed de naam op een gegeven moment niet meer. Daarom werd deze in 1965 omgezet in Paus Johannes XXIII-school. Toen het aantal leerlingen in de jaren zeventig terugliep en men wat ruimer was gaan denken over co-educatie, werden de jongens- en meisjesschool samengevoegd tot de Koepelschool, die aan het kerkplein werd gevestigd.
Sinds 1993 zijn, door de dwang tot grotere schooleenheden, de katholieke basisscholen samengevoegd, te weten: de Koepelschool aan de Brinklaan 36a en 40,de Mariaschool aan de Sint Vitusstraat en de Fatima-Jozefschool aan de Dr. Schaepmanlaan. Deze nieuwe school, onder de naam Sint Vitusschool, nam in juli 1994 het nieuwe schoolgebouw in gebruik dat is gebouwd op de plaats van de vroegere Mariaschool. De leerlingen van de drie scholen zaten tijdens de bouw verspreid over de gebouwen van de Koepelschool en de Fatima-Jozefschool. In de maand juli werd verhuisd. Het nieuwe schoolgebouw werd op vrijdag 15 juli 1994 officieel geopend.
 |
|
De in juli 1994 leeggekomen Koepelschool aan de
|
Enkele data
10 juni 1920 Eerste-steenlegging voor de Mariakerk.
19 dec. 1921 De Mariakerk in gebruik genomen.
21 okt. 1924 De Mariakerk geconsacreerd.
2 sept. 1924 St. Aloysiusschool in gebruik genomen.
24 dec. 1925 De nieuwe pastorie geopend.
2 okt. 1925 R.K. Bewaarschool geopend in de Aloysiusschool.
1 sept. 1927 St. Theresia-kleuterschool geopend achter de kerk.
sept. 1928 St. Agnesschool geopend (latere Koepelschool).
9 okt. 1930 Het Wit-Gele Kruis opgericht.
1950 Schildering boven het hoofdaltaar aangebracht.
1965 Nieuwe vloer in de kerk (van Noors kwartsiet).
1966 Priesterkoor vergroot en koffiekamer verbouwd.
1982 Mariakerk als centrumkerk. Kruiswegstaties uit de H. Hartkerk in de Mariakerk geplaatst.
Nieuw electronisch orgel geplaatst door de firma Heijligers.
17e-Eeuws kruisbeeld geplaatst boven het hoofdaltaar; dit is een geschenk van het Sint Olafshuis, dat eerder in de Sint Vituskerk hing.
1983 Mariakerk als dekenaat 't Gooi; deken wordt P.J. de Reus.
1986 Deken/pastor P. de Reus overleden; einde dekenaat.
1991 Sint Jozefkerk toegevoegd aan het pastores-team.
15 juli 1994 Opening nieuwe gebouw van de Sint Vitusschool.
Kruisvereniging
De zusters van de Majella waren in 1910 in Bussum hun werk gestart als wijkverpleegsters. Ook toen de Majella volop de ziekenverpleging verzorgde, bleven enkele zusters de wijkverpleging voortzetten. Hierin kwam verandering doordat in 1930 door de kerkelijke overheid de vorming van een aparte wijkverpleging werd gepropageerd. In hetzelfde jaar werd in Bussum gestart met het Wit-Gele Kruis; dus wijkverpleging onder de pauselijke kleuren om zich duidelijk te onderscheiden van het algemene Groene Kruis en het Protestants Christelijke Oranje-Groene Kruis.
 |
|
Voormalige pastorie van de H. Hartkerk, het huidige
|
Als eerste basis werd op de Huizerweg 56 een eigen wijkverpleginggebouw ingericht van waaruit de aanvankelijk drie wijkverpleegsters er op uit trokken. Het bestuur werd gevormd door niet-professionele particulieren met bestuurlijke kwaliteiten. In 1947 kreeg men een ruimer gebouw tot zijn beschikking in de oude villa van Weitjens aan de Brinklaan, hoek Brediusweg. Het aantal leden groeide gestaag, dus was er bijvoorbeeld een groter magazijn voor de uit te lenen materialen gewenst. Het aantal wijkverpleegsters was inmiddels toegenomen tot vijf.
Toen na het vertrek van religieuzen die aan de Agnesschool les hedden gegeven, hun zusterhuis Huize Sint Jozef leeg kwam, verhuurde de parochie dit in 1961 aan het Wit-Gele Kruis als wijkgebouw. De oude villa aan de Brinklaan is kort daarop afgebroken. Omdat de parochie om geld verlegen zat, werd de nieuwe vestiging aan de Brinklaan op de hoek van de Eslaan in 1972 verkocht aan de Rabobank die er een bankgebouw neerzette. Het Wit-Gele Kruis, inmiddels al zes zusters, verhuisde tijdelijk naar de Iepenlaan hoek Plaggenweg. Een jaar later kwam de integratie van de kruisverenigingen op gang. De drie fuseerden tot de Bussumse Wijkverpleging. De pastorie van de Koepelkerk bleek beschikbaar te zijn als huisvesting. Op 15 augustus 1974 werd de pastorie verhuurd aan de gezamenlijke kruisverenigingen. Acht jaar bleef men vanuit dit gebouw zijn heilzame werk verrichten. Toen wilde de Mariaparochie de pastorie weer zelf gaan gebruiken. Er werd een ruil georganiseerd met de pastorie van de leeggekomen H. Hartkerk aan de H. Kamerling Onnesweg (zie de foto direct hieronder).
De Heilig Hartkerk.
Acht jaar na de bouw van de Mariakerk bleek dat door de snelle groei van de bevolking in Bussum er nog een nieuwe r.k. kerk bij moest komen: In april 1929 werd kapelaan A.W.G.M. Wiegerinck uit Utrecht benoemd tot bouwpastoor voor een derde r.k. kerk onder de parochie van Sint Vitus. Hiervoor kreeg hij van de St. Vitus-parochie een bruidsschat van f 25.000,-- en een toezegging van jaarlijks f 5.000,-- gedurende vijftien jaar. Ook de bouwgrond werd door de St. Vitusparochie ter beschikking gesteld: buiten de bebouwde kom, recht tegenover de Keizer Ottostraat. De gemeente zorgde voor het stratenplan rond de kerk en liet de Keizer Ottostraat doortrekken tot aan de nieuw te bouwen kerk.
 |
Aan architect H. van Eijden te Bussum werd de opdracht gegeven een ontwerp te maken voor de nieuwe kerk. Oorspronkelijk zou het een kruiskerk worden, maar dat werd te duur bevonden. Op 23 januari 1931 werd met de bouw begonnen en op zaterdag 13 juni 1931 werd de eerste steen gelegd door de bouwpastoor, onder grote beJangstelling van onder andere burgemeester en wethouders van Bussum en vele geestelijken uit Bussum en omstreken. De plechtige consacratie werd door mgr. J. Jansen, aartsbisschop van Utrecht op 2 mei 1932 verricht. De kerk werd genoemd: de kerk van het H. Hart van Jezus. Het kerkgebouw telde 900 zitplaatsen, alle onder de ruime midscheepse spitsbogen. De inwendige hoogte bedroeg 17 meter en de uitwendige hoogte 24 meter. De toren had een metselhoogte van 37 meter en was totaal 54 meter. Het was voor die tijd een modern, maar prachtig bouwwerk dat uniek werd genoemd en veel belangstelling trok, óók van buiten Bussum.
Zo begon de H. Hart-kerk een eigen weg in te gaan onder leiding van pastoor A.W.G.M. Wiegerinck. Hij werkte met hart en ziel om de parochie te stimuleren. De ouderen onder ons kunnen zich waarschijnlijk nog wel herinneren hoe hij elke zondag zijn bedelpreek hield. Met soms een daverende gelach in de kerk kreeg hij het voor elkaar om geld binnen te krijgen van een arme parochie. Ten zuiden van de H. Kamerling Onnesweg stond er nog geen enkele woning. Het was nog bos en driestland. In 1934 kwam kapelaan H. Weller als eerste-kapelaan de Heilig Hartparochie versterken. Hij heeft de parochie bediend tot 1944, waarna hij werd benoemd tot pastoor van de H. Hartkerk in Hilversum. De H. Hartkerk werd vooral bekend door het ziekentridium, die in deze kerk in de jaren 1935-1960 regelmatig werd gehouden.
 |
|
Ziekentridium in de H. Hartkerk. |
Voor die tijd gebeurde dit in de Mariakerk. Pastoor Wiegerinck vertrok in 1943 naar Arnhem en is daar benoemd tot deken van het district Arnhem. Hij werd opgevolgd door pastoor Th. van Leeuwen, die zeer aktief werkte aan de uitbreiding van de kerk. Onder andere door de, kruiswegstatie, die werd vervaardigd door de beeldhouwer Mari Andriessen en die tegenwoordig in de Mariakerk is te zien. En het orgel met 28 stemmen, in twee fasen gebouwd door de firma Pels & Van Leeuwen. Ook kwam onder zijn leiding de H. Hartschool en het gymnastieklokaal tot stand. Daarnaast had de parochie de organisatie voor het wel en wee van de militairen die gelegerd waren in de Palmkazerne. Vóór de Tweede Wereldoorlog werd in de Irisstraat 3 een militair tehuis opgericht. Na de oorlog werd het tehuis voortgezet in een zaaltje achter de kerk onder voorzitter kapelaan W. Cornel.
In 1956 werd officieel het nieuwe katholieke militair tehuis geopend aan de Amersfoortsestraatweg dat nu bekend is als De Palmpit.
Pastoor Van Leeuwen ging in 1967 met emeritaat en werd opgevolgd door pastoor W.G. Keijzer tot 1972. Vanaf 1972 kwam de H. Hartparochie onder het pastoresteam te staan, waar pastor B. van Schie de parochie bestuurde tot 1982.
Na precies 50 jaar ging de kerk definitief dicht en werd in 1991 gesloopt. Alles wat er nu nog aan herinnert, is de pastorie waar nu de Bussumse Wijkverpleging in is gehuisvest. De eerste-steen met proclamatie is nu in het bezit van de Historische Kring Bussum en is te zien op Huizerweg 54.
Pastoors van de Heilig Hartkerk
1931-1943 A.W.G.M. Wiegerinck
1943-1967 Th van Leeuwen
1967-1972 W.G. Keijzer
1972-1982 B. van Schie (pastor)
Kapelaans
1934-1944 H. Weller
1943-1949 B. Roling
1949-1958 W. Cornel
1950-1957 W. Akkermans
1957-1962 W. den Hollander
1958-1971 A. Bruin
1962-1965 P. Al
1962-1967 A. Kemmink
1967-1968 pater J. Komen
1968-1971 N. de Gooijer
1977-1982 N. de Gooijer (pastor)
1969-1971 G. van Vilsteren
1971-1982 C. van Dijk (pastor)
1972-1982 B. van Schie (pastor)
1972-1973 J. Schoot (pastor)
1973-1979 F. Janssen (pastor)
1973-1979 J. Fijen (pastor)
1981-1982 pater A. Lalleman (pastor)
Kosters
1932-1943 G. de Groot
1943-1945 C. v.d. Voort
1945-1946 J. van Giesen
1946-1947 J. Gruiters
1947-1948 familie Wols
1948-1982 C. Hageman
De Heilig Hartkerk werd gesloten op 1 november 1982.
Eerste H. Missen in de H. Hartkerk
15 okt. 1945 pater G. Bus
17 juni 1962 A. Koot
28 juli 1963 P. van Marissing
aug. 1963 A. van Heslenfeld
13 okt. 1963 S. Laout
21 mei 1967 S. van der Wardt
datum onbekend G. van Gessel
Koordirigenten van zangkoor I.H.S.J.C. (In Honore Sancti Jesu Christi)
1931-1947 J. van Gisbergen
1947-1957 H. van Diemel
1957-1962 F. van Dijen
1962-1969 Chr. Maas
1969-1972 S. Jansen
1972-1975 J. Janssen
1975-1982 Zangkoor Laetare
Dameskoor voor rouw- en trouwdiensten Con Amore begonnen onder leiding van zuster Vincentius in 1963; thans nog in de Mariakerk en de Jozefkerk.
De luidklokken
De Heilig Hartkerk is begonnen met 1 klok, genaamd Gabriëlle. In 1950 is de toren uitgebreid met nog twee klokken. Zij zijn genoemd naar Clemens en Maria en gedoopt door: (peter) Thomas Antonius Bogaard en (meter) Elisabeth Wilhelmina van Breemen.
Gegevens van de klokken.
Gabriëlle 400 kilo kleine klok
Maria 570 kilo midden klok
Clemens 810 kilo grote klok
In 1983 zijn de klokken overgeplaatst naar Castricum; zij luiden daar nog in de St. Pancratiuskerk.
 |
|
Uit De Gooi en Eemlander van 26 oktober 1983. |
Klokken H. Hartkerk luiden vanaf zondag in parochie Castricum
BUSSUM - De klokken van de Heilig Hart-kerk, die een jaar geleden werd gesloten, luiden vanaf zondag in Castricum. Parochianen van de roomskatholieke Sint Pancratiusparochie in Castricum, die in het bisdomblad "Samen Kerk" van de sluiting van de Bussumse H. Hart-kerk vernamen, kwamen op het idee om de Bussumse klokken over te nemen ...
... de drie klokken uit de H. Hartkerk in Bussum naar Castricum verhuisden. De Sint Pancratiuskerk in Castricum heeft nu vier klokken en zondag, bij de aanvang van de Heilige Mis om half tien 's morgens zullen de Bussumse klokken uitbundig worden geluid in Castricum. Een woordvoerder van de parochie in Castricum vertelde, dat Bussumers zondag welkom zijn om de voormalige H. Hartkerkklokken in ...
 |
|
De H. Hart-kleuterschool, nu in gebruik als medisch centrum. |
Scholenbouw
In 1933 werd gestart met de bouw van de H. Hart-kleuterschool aan de Bremstraat, achter de kerk. De kleuterschool werd toen geleid door de zusters van Mariënburg. Later kwam mevrouw A. Lansdaal als leidster en zij werd, toen de zusters vertrokken, hoofdleidster.
In de jaren vijftig was het gebouw te klein geworden en moest er worden uitgebreid tot 5 kleuterklassen voor 240 kinderen.In 1981 werd de kleuterschool ondergebracht in het gebouw van De Hoeksteen. Het werd toen kleuterschool De Pimpelmees.
In 1985 werd het 50-jarig jubileum gevierd en nam mevr. Lansdaal afscheid van de school. In 1951 werd de H. Hartschool (nu basisschool De Hoeksteen) in gebruik genomen. Al spoedig bleek dat de school veel te klein werd en moest er worden uitgebreid met een vleugel aan de Papaverstraat. Enkele jaren later werd deze vleugel uitgebreid met een extra verdieping. Dat ging nogal spectaculair door het dak in zijn geheel op te vijzelen, zodat men onder het dak de tweede verdieping kon bouwen. De school kreeg toen de naarn. De Hoeksteen. De kleuters zijn nog gehuisvest in De Hoeksteen als basisgroep een en twee. In hetzelfde gebouw is ook gevestigd het dagverblijf De Bolderwagen.
In 1967 is achter de kerk aan de Bremstraat 3 op de hoek met de Irisstraat het nieuwe gymnastieklokaal geopend.
De Sint Jozefkerk
In de jaren vijftig groeide de bevolking van Bussum sterk. Daarom werd de bouw in Bussum massaal uitgebreid in de Westereng met wijken links en rechts van de Laarderweg, die toen werd doorgetrokken tot aan de Westerheide. Door deze snelle groei ontstond toen óók behoefte aan een vierde rooms-katholieke kerk. Door Johannes kardinaal de Jong uit Utrecht werd in 1952 Cornelis M. Baas tot bouwpastoor benoemd om een kerk te bouwen in Bussum-Zuid onder de naam Sint Jozef.
 |
|
De Sint Jozefkerk met klokketoren in 1986. |
Reeds op 7 september 1952 werd de eerste-steen gelegd door de nieuwe bouwpastoor. Op 1 juli 1953 werd de kerk plechtig geconsacreerd door mrg. B.J. Alfrink, die toen de wijbisschop was van kardinaal De Jong. De kerk, met voor die tijd een geheel eigen stijl, werd ontworpen door architect H. van Putten, die ook de scholen heeft ontworpen. De bouw werd verricht door aannemer Fennis.
 |
|
Interieur van de Sint Jozefkerk. |
Het grote orgel werd in 1966 geplaatst door de firma Vermeden uit Alkmaar en was afkomstig van het blindeninstituut in Grave. Op 4 september 1953 kwam kapelaan J.G. de Vos als eerste kapelaan. Alhoewel de St. Jozefkerk na veertig jaar nog vrij jong is, heeft deze parochie een zéér aktieve gemeenschap. De taken zijn verdeeld in wijkgezinnen, waar regelmatig bijeenkomsten worden gehouden. De parochie leidt een zelfstandig bestaan en wordt nog steeds gerund door vrijwilligers.
De St. Jozefkerk was in Bussum de eerste die de erediensten vierde met vrouwelijke misdienaars, hetgeen nu heel normaal is. De erediensten worden, na het vertrek van pastoor L. le Jeune, verzorgd door het pastoresteam van de Mariakerk onder leiding van pastor A. Fritschy. In 1991 is de St. Jozefparochie opgegaan in "Samen Kerk", maar in eigen beheer door de vrijwilligers. Hiervan is de familie Huis in 't Veld wel de bekendste. De parochie staat vooral bekend door de jeugdvereniging "Jongens en Meisjesstad", opgericht door kapelaan J.H. Lefeber in 1956. Helaas is na het vertrek van deze kapelaan spoedig een eind gekomen aan deze vereniging in 1969.
De naam Sint Jozef, patroon van de Werkliedenvereniging, wordt óók eer aangedaan door deze parochie. Als voorbeeld werd tijdens de bouw van de Sint Jozefkerk door pastoor Baas zelf met de zandauto gereden. Met de bouw van het onderkomen van "Jongens en Meisjesstad" (later "Kommin") werd met de buldozer gereden door kapelaan Lefeber. De kerk was ook de pleisterplaats van het N.K.V. (nu FNV) met het verenigingsgebouw Sint Joseph aan de Singel 24. Enkele bekende katholieke instellingen zijn: Herwonnen Levenskracht, de Centrale Volksbank, Toneelvereniging De Schakel, Muziekvereniging Sint Jozef, Stichting ViJos -drum en showorkest Bussum.
Pastoors van de Sint Jozefkerk
1952-1963 C.M. Baas
1963-1968 C.H.M. Nolet
1968-1988 L.A.E.I.M. le Jeune
1988-heden pastor A. Fritschy
Kapelaans
1953-1967 J.G. de Vos
1956-1964 J.M. Lefeber
1964-1967 F. Verhoogt
1967-1971 pater H. Reijnen S.J.
1967-1976 drs. S.W. de Wit
Pastores
1981-1992 A.A. van Kooten
1988-heden zuster B. Tuin
1990-heden zuster M.J.J. Nagelhout
Kosters
1953-1956 W. de Boer
1956-1966 P. KOS
1966-1972 L.J. Borsboom
1972-heden familie Huis in 't Veld
Zangkoren Sint Jozef
1953-1991 Latijns koor I.H.S.J. (In Honorem Sancti Josephi)
1991-heden Jozef-Laetare koor (voorheen I.H.S.J.)
1963-1991 Nederlands koor V.J.L. onder leiding van zuster Vincentius
1963 -heden rouw- en trouwkoor Con Amore o.l.v. Zr. Vincentius
1968 -1986 Vituskoor o.l.v. Pia ten Hage
Koordirigenten/ organisten latijns koor.
1953-1958 broeder Benitio, dirigent
1953-1958 P.B. v.d. Voort, organist
1958-1965 J. Kruls, dirigent en. organist
1965-1991 A.G. v.d. Voort, dirigent en organist
1965-1991 J. Out, dirigent en organist
1991-heden Jean Janssen, dirigent en organist
heden W. Franken, organist
Priesterwijding. 17 juli 1960
H. Out, pastoor in Frankrijk
Eerste H. Missen in de Sint Jozefkerk
18 febr. 1979 H. Huis in 't Veld
Luidklokken
De klokken zijn geplaatst op 24 december 1965. De namen zijn:
Maria kleine klok
Paulus midden klok
Johannes-Baptist grote klok
De Scholen
 |
|
De Fatima-Jozefschool, aan de kant van de
|
Ook de Jozefparochie kreeg haar eigen scholen. In opdracht van pastoor Baas werden door architect H. van Putten de St. Jozefschool (voor jongens) en de Bernadetteschool (voor meisjes) gerealiseerd. Vanaf de Ceintuurbaan gezien, was de rechter helft van het gebouw in gebruik bij de Sint Jozefschool, met de ingang aan de Dr. Schaepmanlaan 10. Op beide verdiepingen gescheiden door een tussendeur, zat in de linker helft van hetzelfde gebouw de Bernadetteschool, met haar ingang aan de Ceintuurbaan. De kleuters kregen voorlopig onderdak in het Sint Josephgebouw, Singel 24, en in het jeugdgebouw aan de P.M.R.Versteeghstraat.
 |
|
De Valentijnschool aan de Bloemhof. |
De openingen van de Jozefschool en de Bernadetteschool werden beide verricht op 5 januari 1959. In 1963 werd pastoor Baas in verband met ziekte opgevolgd door pastoor C.H.M. Nolet. Onder zijn hoede werden in 1964 de beide kleuterscholen geopend. Op 13 januari 1964 de Fatimaschool aan de Dr. Schaepmanlaan 2 en op 27 november 1964 Kraaiheide aan de Bloemhof 81.
Op Valentijnsdag 14 februari 1966, werd de Valentijnschool aan de Bloemhof, ook gebouwd door architect H. van Putten, geopend door burgemeester A. Admiraal.
De hoofden van de scholen waren:
Sint Jozefschool J.V. Baaij
Bernadetteschool J.V. Baaij
Fatimaschool mej. J. Uytdewilligen
Kraaiheide mevr. A. Magrijn-Richard
Valentijnschool J.A.J. Brouwer
De Valentijnschool is in 1988 verbouwd door architectenbureau Heemskerk uit "s-Graveland en ingericht voor het Christelijk speciaal voortgezet onderwijs "De Stimulans". De Jozefschool is in 1993 opgegaan in het samenwerkend R.K. basisonderwijs en maakt nu deel uit van de Sint Vitusschool. In juli 1994 is de school verhuisd naar het nieuwe schoolgebouw aan de Sint Vitusstraat.
Antoniushove
In 1967 is het R.K. Bejaardencentrum geopend. Onder bekwame inzet van de heer A.W.H. Kok in 1950, is op verzoek van de Bussumse pastoors gestart met het realiseren van een R.K. Bejaardencentrum. De heer Kok was wethouder van volkshuisvesting en sociale zaken in Bussum van 1947 tot 1954. Pas in 1953 kon de stichtingsakte bij de notaris worden gepasseerd. Door vele moeilijkheden op het financiële vlak en bij het bepalen van de juiste bouwplaats, is het R.K. Bejaardencentrum Antoniushove pas op 20 oktober 1967 geopend. Het gebouw biedt. ruimte aan 198 bejaarden. In 1991 zijn er plannen gemaakt om een nieuw bejaardencentrum te bouwen aan de overkant van de Ceintuurbaan, op de plaats van de flatgebouwen aan het Vijverpark. In 1995 hoopt men van Antoniushove te verhuizen naar de nieuwbouw.
De eerste directrice was zuster A.A.J. Lambo.
Door de huidige ligging van het gebouw, tegenover de Sint Jozefkerk, is de St. Jozefparochie nauw betrokken bij het wel en wee van de bewoners van Antoniushove.
De Hilversumse Meent
In 1985 is de wijkparochie "Platvorm Hilversumse Meent" gestart met een wijkkontaktpersoon. Parochieel behoort de Hilversumse Meent bij de Bussumse R.K. geloofsgemeenschap. Alhoewel de Meent Hilversums grondgebied is, heeft men door de ligging van dit gebied gemeend zich aan te sluiten bij Bussum. Elke vierde zondag van de maand is er een liturgische viering in de aula van de basisscholen op de Meent. Verder zijn de diverse instellingen gericht op en in de Meent, onder nauwe samenwerking met de Bussumse R.K. gemeenschap.
Tenslotte
Wij hebben geprobeerd wat summiere gegevens van de R.K. kerken in Bussum te verzamelen. We beseffen wel dat dit niet helemaal kompleet is. Daarom vragen wij u om ons te helpen met aanvullende gegevens. Graag doorgeven aan de redaktie van dit blad.
Bronnen:
parochiegidsen 1967 van de R.K. kerken in Bussum en de Historische Kring Bussum.
Dank aan het archief van het aartsbisdom in Utrecht en Haarlem,
de heren P. van Eeden, koster van de St. Vituskerk, C. Hageman, koster van de H. Hartkerk en W. Huis in 't Veld, beheerder van de St. Jozefkerk, alsmede mevr. N. Krijnen-van Gog.